زندگینامه رودکی

رودکی، ‌ابوعبدالله جعفر فرزند محمد فرزند حکیم فرزند عبدالرحمان فرزند آدم....

برو ادامه مطلب

زندگینامه

میکل آنژ:

برو ادامه مطلب

خيام

 

زندگينامه

رشیدیاسمی


غلامرضا رشید یاسمی نویسنده و شاعر و استاد دانشگاه.
 زندگی

در ۲۹ آبان ۱۲۷۵ در قصبه گهواره از توابع کرمانشاه به دنیا آمد. تحصیلات مقدماتی را در کرمانشاه به پایان برد و مختصری ازفرانسه و عربی آموخت. درسال ۱۲۹۲ شمسی دوره متوسطه را تمام کرد. ابتدا در وزارت فرهنگ و بعد در وزارت دارایی و سپس در دبیرخانه دربار مشغول به کار شد. رشید در انجمن دانشکده با محمد تقی بهار، سعید نفیسی، عباس اقبال، سیدرضا هنری، ابراهیم الفت و دیگران همکاری می‌‌کرد.

عضو " انجمن ادبی ایران " شد و نخستین تألیف خود را در احوال "ابن یمین فریومدی" شاعر سلسله سربداریان، انتشار داد.

سلسله مقالات انتقادی در روزنامه "شفق سرخ" می‌‌نوشت. از سال ۱۳۰۵ تا ۱۳۲۰، مقالات و اشعار او در جراید و مجلات ایران، نوبهار، آینده، تعلیم و تربیت، ارمغان، مهر وفرهنگستان منتشر شد. دراین مدت انگلیسی را آموخت و زبان پهلوی را از استاد "هرتسفلد" فرا گرفت.

درسال ۱۳۱۳، پس از تأسیس دانشگاه تهران، رشید یاسمی به سمت استاد تاریخ اسلام در دانشکده ادبیات و دانشسرای عالی تدریس می‌‌کرد. او بعدها به عضویت فرهنگستان ایران در آمد و در سال ۱۳۲۲ با گروهی به همراه عضویت علی اصغر حکمت و ابراهیم پور داوود به هند مسافرت کرد. درسال ۱۳۲۴ برای مطالعه به فرانسه رفت و پس از دوسال به ایران بازگشت. در ۱۸ اردیبهشت ۱۳۳۰در سن ۵۷ سالگی درگذشت.
 آثار

    * احوال وآثار ابن یمین ـ تهران ۱۳۰۴
    * مقدمه بر دوبیتی‌های بابا طاهر ـ تهران ۱۳۰۶
    * سلامان وابسال جامی ـ تهران ۱۳۰۶
    * قانون اخلاق ـ تهران ۱۳۰۷
    * ترجمه تاریخ عمومی قرن ۱۸/اثر آلبرماله ـ تهران ۱۳۱۰
    * دیوان هاتف اصفهانی ـ تهران ۱۳۰۷
    * نصایح فردوسی ـ تهران ۱۳۰۶
    * منتخبات اشعار ـ تهران ۱۳۱۱
    * تاریخ ملل ونحل ـ تهران ۱۳۱۵
    * ترجمه تاریخ ادبیات ایران از صفویه تا عصرحاضر /اثر ادوارد براون ـ تهران ۱۳۱۶
    * ادبیات معاصرـ تهران ۱۳۱۶
    * تصحیح و تحشیه دیوان مسعود سلمان ـ تهران ۱۳۱۸
    * آیین نگارش تاریخ ـ تهران ۱۳۱۶
    * احوال وآثار سلمان ساوجی
    * ترجمه مقام ایران در تاریخ اسلام اثر مارگولیوث ـ تهران ۱۳۲۱
    * دیوان اشعار ـ تهران ۱۳۳۶
    * ترجمه تاریخ چنگیز اثر هارولدلمب ـ تهران ۱۳۱۳
    * اندرزنامه اسدی طوسی ـ تهران

محمدتقی بهار
از ویکی‌پدی، دانشنامهٔ آزاد.

محمدتقی بهار (۱۷ آذر ۱۲۶۵ تا ۱ اردیبهشت ۱۳۳۰)، ملقب به ملک‌الشعرا شاعر، روزنامه‌نگار، ادیب، تاریخ‌نویس، و سیاست‌مدار ایرانی بود.

محمدتقی در مشهد به دنیا آمد. او فرزند میرزا محمدکاظم صبوری بود که قبل از وی لقب ملک‌الشعرا داشت. پس از مرگ صبوری در سال ۱۳۲۲ ه‍. ق. منصب وی و لقب ملک‌اشعرا به دستور مظفرالدین شاه قاجار به محمدتقی هجده‌ساله رسید. در دوران استبداد صغیر در سال ۱۳۲۸ ه‍. ق. بهار به مشروطه‌طلبان خراسان پیوست و در انتشار روزنامهٔ خراسان با آنان همکاری کرد. وی شعرهایی را در این روزنامه چاپ می‌کرد، از جمله شعر معروف «کار ایران با خداست» با مطلع «با شَهِ ایران ز آزادی سخن گفتن خطاست». این روند تا فتح تهران در ۱ رجب ۱۳۲۷ ه‍. ق. (۲۸ سرطان ۱۲۸۸) به‌دست مشروطه‌طلبان و استعفای محمدعلی شاه ادامه یافت.

پس از فتح تهران، بهار نویسندگی را نیز شروع کرد و اولین مقالات سیاسی و اجتماعی‌اش در طوس با امضای «م. بهار» و بعضی از مقالاتش نیز بدون امضا در حبل‌المتین چاپ کلکته منتشر شد.

بهار در ۱۳۲۸ ه‍. ق. در مشهد روزنامهٔ نوبهار را که نظرات حزب دموکرات را که در همان سال راه‌اندازی شده بود منتشر می‌کرد، تأسیس کرد. بهار هم‌زمان به عضویت کمیتهٔ ایالتی این حزب انتخاب شد. به‌گفتهٔ خود بهار، در روزنامهٔ نوبهار (و بعد از آن تازه‌بهار)، برنامه‌اش «مخالفت با بقای قوای روسیه در ایران و مخاصمه با سیاست آن دولت بود». نوبهار به‌دستور کنسول روسیه توقیف شد و بهار بلافاصله روزنامهٔ جدیدش تازه‌بهار را منتشر کرد. اما تازه‌بهار هم در محرم ۱۳۳۰ ه‍. ق. به‌دستور وثوق‌الدوله وزیر خارجهٔ وقت تعطیل شد. بهار و نه نفر از اعضای حزب دموکرات را نیز دست‌گیر کرده و به تهران فرستاندند.

یک سال بعد ملک‌اشعرا دوباره به مشهد برگشت و با اجازهٔ نیرالدوله والی خراسان دوباره روزنامهٔ نوبهار را راه‌اندازی کرد. ولی به‌علت محدودیت‌های سیاسی این بار در زمینهٔ مسائل اجتماعی، اخلاقی، و دینی می‌نوشت. بهار یک سال در نوبهار کار کرد و پس از آن، تقریباً هم‌زمان با آغاز جنگ جهانی اول، به نمایندگی دورهٔ سوم مجلس شورای ملی، از درجز و کلات و سرخس، انتخاب شد. نوبهار مجدداً از طرف کنسولگری‌های روسیه و بریتانیا توقیف شد و بهار از راه روسیه به تهران رفت.

در تهران اعتبارنامهٔ بهار برای وکالت مجلس با مخالفت روبرو شد ولی پس از شش ماه بالاخره قبول شد. بهار روزنامهٔ نوبهار را این بار در تهران دوباره راه‌اندازی کرد که بعد از ماجراهایی مجدداً توقیف شد و بهار به خراسان تبعید شد.

آرامگاه بهار

پس از انقلاب روسیه و شکوفایی مجدد احزاب در ایران، بهار دوباره به تهران برگشت و دوسال پیاپی نیز به عضویت کمیتهٔ مرکزی حزب دموکرات انتخاب شد. در این دو سال بهار انجمن ادبی دانشکده و مجله‌ٔ ادبی‌ای با همین نام دایر کرد و نوبهار را نیز مجدداً برای مدتی راه انداخت. طبق گفتهٔ خود وی، در این دوران به این نتیجه رسید که باید به‌جای روش‌های قبلی‌اش، به ایجاد یک دولت مقتدر مرکزی کمک کند. در این باره، بهار می‌نویسد: «نه به جنگلی‌ها عقیده داشته‌ام نه با خیابانی همراه و هم‌سلیقه بوده‌ام و نه با قیام کلنل محمدتقی خان (به آن طریق) موافقت داشته‌ام».

با ظهور سردار سپه (رضاشاه پهلوی بعدی) و وعدهٔ جمهوری‌اش، بهار با سردار سپه همراه شد ولی پس از مدتی «سر و کلهٔ دیکتاتوری عظیمی را از پشت پرده» دید و انتقاد از دولت سردار سپه را شروع کرد. بهار از قول سردار سپه (پس از روی گرداندن بهار از وی) می‌نویسد: «من ملک را خیلی دوست داشته‌ام ولی خود او نخواست از من استفاده کند».

با باز شدن مجلس پنجم که بهار در آن نمایندهٔ ترشیز است، فرار احمدشاه، و فرمانروایی کامل سردار سپه بر ایران، بهار به مخالفت‌های خود ادامه می‌دهد (و از جمله در ۹ آبان ۱۳۰۴ رأی مخالف می‌دهد). در نتیجه به مجلس مؤسسان که اکثر نمایندگان مجلس پنجم در آن عضوند دعوت نمی‌شود. در مجلس ششم بهار برای آخرین بار و این بار از تهران به نمایندگی انتخاب شد و با پایان این دوره از زندگی سیاسی کناره‌گیری می‌کند.

از ۱۳۰۵ تا ۱۳۲۰ بهار دوبار زندانی می‌شود و یک بار نیز به مدت یک سال به اصفهان تبعید می‌شود. در همین درگیری‌ها دیوان اشعارش که در چاپخانهٔ مجلس چاپ شده بود ولی توزیع نشده بود توسط شهربانی ضبط می‌شود و بعد از شهریور ۱۳۲۰ از ۲۸۰ صفحهٔ اولیه تنها ۱۴۰ صفحه پیدا می‌شود. کارهای دیگر بهار نیز، غیر از تاریخ سیستان، مجمل التواریخ، سبک‌شناسی، و چند کتاب درسی، در انبار وزارت فرهنگ مفقود یا «مندرس» می‌شود. وی در ۱۳۲۳ پس از کنار رفتن رضاشاه پهلوی کتاب تاریخ مختصر احزاب سیاسی را چاپ کرد و در آن به انحلال سلسه قاجار و روی کار آمدن رضاشاه پرداخت.

پس از رضا شاه , با آغاز حکومت محمدرضا شاه پهلوی دوره اي کوتاه مردم ايران زندگي سياسي نسبتا" آزادانه اي را تجربه کردند. اين دوره , دوره شکل گيري و فعاليت و تحرک مجدد انجمن ها و تشکل هاي فرهنگي و هنري بود.

انجمن ادبي ايران مجددا" در سال 1320 ش. به رياست اديب السلطنه سميعي و با ياري ملک الشعراي بهار و جمعي از شاعران و نويسندگان پا گرفت .عمارت فرهنگستان ايران در اختيار اين جمع قرار گرفت و هر هفته در آن جلسه بر گزار مي شد. در اين جلسات شاعران و نويسندگان آثار خود را مي خواندند و در باره ي آن ها بحث و گفت و گو مي کردند.در همين انجمن طرح هايي براي تاليف کتاب لغت نامه , داستان و سناريو تهيه شد که در حد طرح ماند.

در همين سال ملک الشعراي بهار جمعیت ایرانی هوادار صلح را بنيان نهاد, و قصيده ي معروف جغد جنگ را بر پيشاني اين جمعيت نشاند. روزنامه مصلحت به مديريت احمد لنکرانی نيز نشريه اين جمعيت بود, جمعيتي که بسياري از شاعران و نويسندگان در آن فعال بودند.

در دوران محمدرضا شاه پهلوی در ۱۳۲۵ شمسی بهار مدتی وزیر فرهنگ شد.

سهراب سپهری:

خواجوی کرمانی